PRIORYTETY DOBREGO LIDERA
Lider zawsze patrzy w przód. Jest tym, który troszczy się o „swój lud”, wskazuje drogę i
wprowadza porządek. Jest jak zwiadowca – wysuwa się do przodu, sprawdza szlak, obserwuje. Na nim
polegają inni, którzy dzięki jego działaniom wiedzą, dokąd podążać, by osiągnąć zamierzony cel.
W czasach, gdy życie staje się niezwykle szybkie za sprawą między innymi postępu
cywilizacyjnego, ważną rzeczą jest wybieranie tych spraw, które naprawdę są ważne i istotne. To dzięki
nim możemy zdobywać kolejne szczyty, osiągać cele – te małe i duże. Oczywiście, nie można
powiedzieć, że dla każdego są one takie same. Nie ma możliwości zunifikowania pragnień i dążeń ludzi.
Dlatego mówienie o sprawach szczególnie ważnych związane jest z indywidualnym spojrzeniem na
własne życie i posługi, które się spełnia.
Patrząc na zagadnienie podane w tytule tego tekstu, można mieć wrażenie, że jest ono ważne
tylko dla tych, którzy zajmują specyficzne, wysoko postawione miejsce w strukturach firmy, organizacji,
wspólnoty. Jednak rzeczywistość każdego z nas jest taka, że mamy swoje przestrzenie, nawet te
niewielkie, nie będące eksponowanymi miejscami, gdzie przychodzi nam być liderami, gdzie stawiamy
czoła wielu sprawom jako ci, którzy mają nadać ton i kierunek. Dlatego niniejszy tekst traktuje omawiane
zagadnienie z jednej strony z bardzo subiektywnej perspektywy (przez pryzmat osobistego doświadczenia
sukcesów i porażek w roki lidera), z drugiej strony w odwołaniu do źródeł książkowych omawiających
temat przewodzenia, stawania na czele, bycia liderem. Ostateczna lista najważniejszych liderskich spraw
wyłoniła się jako refleksja indywidualna autora poparta dużą frekwencyjnością występowania
wybranych elementów w literaturze tematu.
Kompozycja tego tekstu stosuje metodę a tergo – każdy z elementów zagadnienia omawiany jest
oddzielnie w odwrotnej kolejności niż otrzymujemy to w tytule. Metoda ta wydała się najbardziej
odpowiednia ze względu na dostrzeganie przez autora konieczności opisania każdego ze słów
stanowiących temat rozważań.
LIDER
Kim jest lider? Jeśli przyjrzymy się definicji słownikowej, możemy zauważyć, że wskazywana
jest jego rola w przewodzeniu, bycia na czele, przed wszystkimi innymi. I niewątpliwie jest to ważny
element w „strukturze” lidera. Stąd też stosowanie w tym tekście na równi pojęcia „lider” i „przywódca”
(co potwierdza również literatura tematu). Sądzić jednak można, że bycie liderem to nie zawsze
wychodzenie przed wszystkich i pozostawanie w oddaleniu. To również towarzyszenie, bycie obok,
wspieranie ze świadomością prowadzenia ku konkretnemu celowi.
Lider zawsze patrzy w przód. Jest tym, który troszczy się o „swój lud”, wskazuje drogę i
wprowadza porządek. Jest jak zwiadowca – wysuwa się do przodu, sprawdza szlak, obserwuje. Na nim
polegają inni, którzy dzięki jego działaniom wiedzą, dokąd podążać, by osiągnąć zamierzony cel.[1]
Każda grupa szuka zdolnego przywódcy, ponieważ jedynie taka osoba jest w stanie pociągnąć ludzi za
sobą. W człowieku kryje się pragnienie, by być pociągniętym przez wielkiego przywódcę i
doprowadzonym do ważnej sprawy, do celu, który może odmienić całe życie.[2]
Przywódca to osoba odpowiedzialna za całość rzeczywistości, nad którą ma panowanie lub nad
którą takie panowanie ma zdobyć. Musi odpowiadać za wszystko w swoim świecie, zawłaszczać go w
sposób ekstremalny.[3]
DOBRY
Co tak naprawdę oznacza pojęcie „dobry” w odniesieniu do lidera? Jaki jest „dobry lider”?
Szukając na to odpowiedzi w materiałach źródłowych, dojść można było do wniosku, że „dobry” oznacza
lidera skutecznego. Skuteczność związana jest z efektywnością jego działań (nie tylko indywidualnych,
ale również działań zespołu). Należałoby zastanowić się również nad tym, w którym momencie działania
mogą być najbardziej efektywne. Związane jest to z kompetencjami lidera oraz z jego zaangażowaniem w
podejmowane działania. Zaangażowanie wynika najczęściej z pasji, która napędza przywódcę, z tego
dogłębnego pragnienia, które motywuje do czynu, wyzwala entuzjazm i nadaje kierunek wysiłkom[4].
Taka postawa lidera wpływa również na tych, którzy są wokół niego. Prawdziwy żar wypływający z pasji
zapalać będzie innych, by płonęli dla dzieł, którym kierunek i kształt chce nadać lider-pasjonat.
Dobry lider to również taki, który myśli szeroko i swobodnie. Inspiruje się twórczą wyobraźnią
otaczających go osób[5].
Istotnym spostrzeżeniem jest, że brak dobrych (czyli skutecznych, efektywnych) przywódców
powoduje upadek społeczeństwa (firm, kościołów, szkół drużyn)[6]. Zatem jeśli nie ma skuteczności w
działaniach osób, które przewodzą, nie można też liczyć na trwałość dzieła, które jest im zadane[7].
PRIORYTETY
Priorytety są najważniejszymi sprawami, rzeczami, elementami w życiu. Nad nimi powinno się
pochylać się w pierwszej kolejności. Wiele osób ma doświadczenie spraw, które z dnia na dzień stawały
się ważne, do których dostosowywaliśmy się, które priorytetyzowane były wielokrotnie. Są jednak takie
priorytety, które nazwać można stabilizującymi w każdym czasie działania i pracę lidera.
Wybór pojawiających się tutaj obserwacji dotyczących priorytetowych elementów w życiu lidera
jest, jak już wspomniano, subiektywny, autorski, wynikający również z analizy literatury tematu – są to te
rzeczy, które wydają się być najbardziej istotne dla działań przywódczych. Świadomi swojej funkcji
przywódcy wiedzą, że aby odnieść sukces we wszystkim, do czego przyłożą ręce, muszą wykonać w
pierwszej kolejności zadania o znaczeniu strategicznym[8]. Po pierwsze muszą zająć się tym, co pozwoli
podjąć i utrzymać kurs.
WIZJA
Już w Piśmie Świętym otrzymać można ważną informację, że gdzie nie ma wizji, tam lud się
rozprasza (Prz 29,18). Jest ona zatem podstawowym elementem, który pozwoli wytyczać drogę
jakiegokolwiek rozwoju. Wizja jest obrazem przyszłości, który rozbudza pasję w liderze i w tych, którzy
w jego towarzystwie i za nim podążają[9]. Można stwierdzić, że to, co czyni lidera liderem – to po
pierwsze i przede wszystkim, i ponad wszystko wizja. Wizja tego, co jest przed nim; coś, czemu można
się poświęcić w całości, w co można zaangażować wszystkie swoje siły, co stanie się misją do
wykonania[10].
Aby przekonać i natchnąć innych do wykonania tej misji, lider musi w nią naprawdę wierzyć,
nawet jeśli inni wątpią. Inaczej nie będzie w stanie przekonać podążających za nim, szczególnie
„frontowych oddziałów”, tych zazwyczaj najbardziej zaangażowanych , żeby to zrobili. Kiedy liderzy
frontowi i ich oddziały zrozumieją dlaczego, mogą ruszyć naprzód, w pełni wierząc w to, co robią[11].
Bycie wizjonerem, czyli człowiekiem wizji, wymaga wiele trudu. To nie jest tylko patrzenie na
cudowny obraz zbudowany w wyobraźni. To stałe życie tym obrazem, opowiadanie o nim, zachwycanie
się nim, stałe rozszerzanie go. Często nie jest to akceptowane, gdyż przejście od marzenia do konkretu
wymaga wielkich trudów, przełamywania siebie, realizowania spraw, na które nie wszyscy są gotowi –
zwłaszcza ci, którzy lubią stabilizację i brak zmienności. O wiele łatwiej jest iść z prądem i robić to,
czego się od nas oczekuje[12]. Jednak pełniej jest żyć wizją, która płonie w nas żarem pasji. Dlatego
ważnym jest aby lider dzielił się wizją ze wszystkimi członkami zespołu/wspólnoty. Wszyscy powinni
widzieć, że przywódca angażuje w to swoje serce[13].
Istnieje tak wiele porywających wizji, jak wielu jest pasjonatów. W chwili, gdy dzięki Bożemu
natchnieniu w wyobraźni lidera wizja klaruje się i nabiera kształtów, wszystko zmienia się na lepsze[14].
Pasjonuj się wizją.
foto: mathies jensen
ZESPÓŁ
Bycie liderem nie oznacza robienia wszystkiego. Pojawiają się przywódcy, którzy starają się brać
na siebie zbyt wiele. W takich sytuacjach działanie szybko obracać się może się w chaos[15]. Nie jest
ważne, na jakim poziomie zaangażowania jesteś – ważnym jest, aby nie tylko wykorzystać swoje talenty,
ale również pomagać innym w wykorzystaniu ich uzdolnień[16].
Dla skutecznego lidera istotny jest zespół – grupa osób, która podąża jego śladem, grupa, która
podejmuje ten sam trud realizowania wyzwań, które napędzają przywódcę. W gestii lidera jest wytyczać
innym wizje pełne mocy. Muszą oni budować efektywne, pełne miłości i skupione na swym zadaniu
zespoły[17]. Równocześnie wytrawni przełożeni wiedzą, że nie wystarczy tylko przydzielić ludziom
zadania. Starają się więc przekazać swoim podwładnym jak najwięcej „swojego DNA”, aby wszyscy
wyznawali te same wartości[18].
Jeśli prowadząc jakieś dzieło lider nie rozdziela pracy między inne osoby z zespołu, to nie tylko
obciąża siebie i swoje zdrowie, ale też ograbia innych z szansy służenia[19]. Dlatego ważnym jest
spostrzeżenie: Nie bądź samotnym liderem.
Aby nie dopuścić do osamotnienia, lider ma za zadanie budować „drużynę marzeń”, gromadzić
odpowiednich ludzi wokół siebie, by wspólnie podejmować wyzwania stawiane przez wizję. Chodzi o
zebranie graczy w drużynę,w której każdemu na sobie zależy i która dąży do osiągnięcia wspólnego celu
– zróbmy to razem[20]. Wszystkie elementy większego zespołu są ważne, a jego członkowie muszą
współdziałać i się wspierać, aby zadanie zakończyło się sukcesem[21] Twórz własny dreamteam.
SŁOWA
Jedną z najczęściej wyrażanych w kontaktach międzyludzkich próśb jest ta o klarowność
wypowiedzi. Jest to szczególnie istotne wezwanie skierowane do przywódców. Liderzy muszą starannie
określić priorytety, które mają być przekazane prosto, jasno i zwięźle, tak aby nie przytłoczyć słuchaczy
nadmiarem wiadomości. To właśnie ich zadaniem jest zaprezentować treści w jak najbardziej zrozumiały
i przekonujący sposób. Doświadczeni przywódcy potrafią w zwięzłych, zapadających w pamięć frazach
wyrazić precyzyjnie to, co jest najistotniejsze w ich przekazie[22].
Nawet najbardziej wizjonerskie kazanie zapomniane będzie już w wtorek. Taka jest niestety
prawidłowość odbioru tekstu. Zatem istnieje potrzeba, by lider się powtarzał. Dobrze wprowadzają w tę
sytuację słowa Richarda Nixona: ”Gdy już nie mogę czegoś słuchać, wtedy wiem, że moi ludzie to
zapamiętali”. Powtarzalność słów jest zatem jednym z kluczy do sukcesu[23]. Priorytetem zatem stać się
powinno w działaniach przywódców stałe przypominanie najważniejszych rzeczy w jak najbardziej
zrozumiały sposób, by utrwalić je w tych, którzy podlegają ich zwierzchności[24].
Mów jasno.
foto: aaron burden
PLANOWA REALIZACJA
Planowanie zaczyna się od analizy misji, dogłębnego prześledzenia czekającego na wykonanie
zadania. Liderzy muszą w takim wypadku ustalić jasne cele dla zespołu, by móc liczyć na pozytywne
efekty[25].
Dlaczego Bóg poświęcił tyle czasu na planowanie wielkiego dzieła odkupienia człowieka? Bo
tak postępuje skuteczny dowódca. Dopiero gdy nastał odpowiedni moment- przystąpił do działania.
Naśladując ten sposób można powiedzieć, że jest to metoda najlepsza z najlepszych: właściwie ocenić
warunki, dobrze przyjrzeć się szczegółom, opracować plan a później skrupulatnie doglądać jego
realizacji[26].
Bycie skutecznym liderem oznacza podejmowanie działania; w samym sercu przywództwa
znajduje się podejmowanie działania – nadawanie kierunku, zapewnianie bezpieczeństwa, stabilności.
Efektywne działanie istotne jest również dla ludzi z otoczenia lidera – mają potrzebę zobaczenia
rezultatów. To utwierdza ich w drodze[27].
Do kluczowej odpowiedzialności przywódcy należy również rozpoznanie, na jakim etapie
znajduje się realizacja podjętego zadania, nazwanie go oraz wyjaśnienie, jakie wiążą się z tym
konsekwencje. Te momenty tłumaczenia stanu realizacji mogą również służyć do pracy z zespołem, do
zwiększania jego możliwości, kompetencji, skuteczności przez coaching zwany przez Hybelsa
coachingiem w czasie rzeczywistym. Działania te mają doprowadzić do momentu kończenia dzieła, gdyż
w planowaniu i realizacji istotnym elementem jest również punkt docelowy. Poprzez zmaganie się z
realizacją przyjętego plany stawać się można tymi, którzy ćwiczą się w tym, by umieć domknąć
dzieło[28].
Realizuj skutecznie.
ROZWÓJ
Dee Hock powiedział, że: „Zarządzaniu sobą powinniśmy poświęcić 50% naszego czasu i swoje
najlepsze zdolności”. Jest to potrzebne, by stać się lepszą wersją siebie samego, by rozwinąć swój
potencjał i poszerzyć przestrzeń, która może być przydana. Ostatecznie można dojść do spostrzeżenia
Ignacego Paderewskiego: „Być może teraz jestem geniuszem, ale przez wiele poprzednich lat byłem
wołem roboczym”[29]. Taka jest możliwa droga dla tych, którzy gotowi są zainwestować w siebie.
Ostatecznie przywódcy ponoszą przed Bogiem odpowiedzialność za to, aby ciągle się rozwijać. Liderzy
zawsze muszą dążyć do poprawy siebie samych i powinni zaszczepić to nastawienie swojemu zespołowi.
Gdy rozwijamy się, zyskujemy na tym nie tylko my, ale również ci, z którymi przychodzi nam
współdziałać[30].
Dla skutecznego lidera jednym z priorytetów stale pojawiających się w planach krótko- i
długoterminowych powinna być troska nie tylko o ty, by samemu rozwijać się, ale także, by zachęcać do
tego swoje otoczenie. Prawidłowością jest, że jeśli przywódca rozwija nie tylko własny potencjał (w
przywództwie i innych dziedzinach), ale również wydobywa go z podążających jego śladem , jego wpływ
wzrasta. Dobrzy liderzy sprawiają, że osoby, którym przewodzą, nieustannie się rozwijają. To przywódca
nadaje tempo rozwoju. Jego rozwój powinien być sprzężony z rozwojem zespołu, by skuteczniej mogli
podejmować kolejne wyzwania[31].
Twój rozwój to dar nie tylko dla ciebie.
MENTOR
Ego wszystko przesłania i we wszystkim przeszkadza. Często z własnym ego najtrudniej sobie
poradzić. Okazuje się, że największym wyzwaniem dla przywódcy jest on sam. By poskromić samego
siebie, mając jednocześnie wgląd w to, co osiągam i nad czym pracuję, potrzeba drugiej osoby – która
poprowadzi przez zawiłe ścieżki mnie samego i dokona korekty, oczyści szlaki, pociągnie ku kolejnym
szczytom[32].
Jednym z najmodniejszych obecnie trendów jest ciągle nasilające się zapotrzebowanie na
mentoring. Można go śmiało nazwać „drogą na skróty do sukcesu”. Mentor jest osobą, która już tam jest,
gdzie ty chcesz być. Ogromny wpływ na rozwój charakteru ma relacja z kimś, kogo wpuszczamy do
naszego życia, aby mógł nas wspierać, uczyć i korygować nasze działania. Mentor żyje w większym
świecie niż świat osoby, którą prowadzi. Śmiało można powiedzieć, że sufit twojego mentora to twoja
podłoga[33].
Znajdź mentora.
foto: aaron burden
MODLITWA
Wszystko zaczyna się tak naprawdę od intymnego spotkania. Wspaniałe jest to, że tam, gdzie
Bóg prowadzi, Bóg daje. „ Ja jestem winnym krzewem, wy jesteście latoroślami. Kto trwa we mnie, a Ja
w nim, ten wyda wiele owocu” (J 15,5) Słowa Jezusa przypominają, że pozostanie w bliskiej więzi z
Bogiem napełni nasze przywództwo mocą, kreatywnością, odwagą i wszystkim, czego potrzebujemy, aby
owocować zgodnie z planem, który Bóg zamierzył dla nas w swojej miłości Ojca[34].
Modlitwą lidera mogą być słowa zapisane w Ewangelii Jana: „Wypełniłem dzieło, które mi dałeś
do wykonania” (J 17,4). Wyraźnie można dostrzec, że nie sam z siebie przywódca realizuje swoja drogę,
ale podąża ścieżką wyznaczoną przez Pana – jego przyczyna, początek jego misji i zadanie, znajdują się
poza nim. W tej sytuacji nic nie jest niemożliwe, bo „Wszystko mogę w Tym, który mnie umacnia” (Fl
4,13)[35].
Żyj w przyjaźni z Bogiem.
Praca (nie waham się użyć tego słowa w odniesieniu do działań liderów) przywódców związana
jest ze stałym byciem w gotowości i działaniu, bo zawsze znajdzie się coś do zrobienia – w zakresie pracy
nad sobą, pracy swojej dla innych i pracy z innymi. Priorytety można ustawić na wysokim poziomie i
narzucić sobie reżim ich realizacji. Przy tym wszystkim nasuwa się bardzo istotne pytanie o wyznaczenie
limitu. Jest to umiejętność, którą warto jest wykształcić w sobie – by to, co stanowi świat lidera, mogło
funkcjonować sprawnie, a najbliżsi nie odczuwali się odepchnięci ze względu na ustalaną indywidualnie
przez lidera wartość posługi. Bo najważniejszym egzaminem dla naszych priorytetów jest trwałość relacji
z najbliższymi. Przy wszystkich ważnych i możliwe że nawet „świętych” sprawach , którymi się lider
zajmować może, istotne jest zabezpieczenie czasu dla rodziny[36].
Ostatecznie najważniejsze działania lidera skrócić można do dwu punktów:
• Bierz odpowiedzialność za wszystko w twoim świecie.
• Jeśli ktoś nie robi tego, czego oczekujesz, najpierw popatrz w lustro i zastanów się, co możesz
zrobić lepiej, aby to zmienić.
Bo przecież lider nie ma nic do udowodnienia, ale musi wszystko udowodnić. Przywództwo jest proste,
ale nie łatwe[37].
autor: Iwo Scelina – filolog-polonista, od 23 lat pracujący z młodzieżą w szkołach na Śląsku i w Wielkopolsce; coach zafascynowany metodą wizualizacyjną „Points of You”.
foto: adli wahid
BIBLIOGRAFIA
Burzyński A.: Życie pełne pasji. Gorzów Wielkopolski 2011
Chavez P.: Duchowość mężczyzny. Kraków 2015
Gladen S.: Małe grupy świadome celu. Gubin 2016
Kotarski R.: Włam się do mózgu. Warszawa 2017
Hybels B.: Aksjomat. Szczecin 2010
Hybels B.: Kim jesteś gdy nikt nie patrzy. Kraków 2006
Hybels B.: Odważne przywództwo. Szczecin 2009
McDougall J.: Jezus był rangerem. Kraków 2017
Weber S.: Wrażliwy wojownik. Warszawa 2007
Willink J., Babin L.: Ekstremalne przywództwo. Kraków 2017
1
[7]Ciekawą specyfikację cech przywódcy podaje Gladen w tekście Małe grupy świadome celu [MG 241] [8]A 174
[9]Por.: Hybels B.: Odważne przywództwo. Szczecin 2009, ss. 31-33 [dalej: OP] [10]WW 23-24
[11]EP 92-93
[12]Por.: Hybels B.: Kim jesteś gdy nikt nie patrzy. Kraków 2006, s. 43 [dalej: KJ] [13]MG 70-71
[14]A 30
[15]EP 194
[16]MG 121
[17]OP 28
[18]A 83
[19]MG 119-121
[20]OP 69, A 75, 91, 126
[21]EP 135; Jednym ze sposobów doboru osób w zespole może stać się metoda opisywana przez Gladena – FAITH – MG 234
[22]A 11, 118, EP 215, OP 41
[23]Por.: Kotarski R.: Włam się do mózgu. Warszawa 2017, ss. 128-141, 156-169
[24]A 52, MG 75
[25]EP 213
[26]Por.: McDougall J.: Jezus był rangerem. Kraków 2017, s. 33 [dalej: JR], A 139
[27]WW 51, OP 49 [28]A 25, 115, 214, WW 272
[29]OP 173, ŻPP 50
[30]A 197, EP 71
[31]OP 116, MG 241, A 94
[32]EP 115, OP 172
[33]A 183, ŻPP 47, OP 67
[34]MG 187, 234, OP 201-203
[35]WW 329
[36]A 169, 212
[37]EP 248, 286, 294
Comments are closed.